Rik Aertsen, Principal Legal Counsel bij ING Bank Nederland, zit sinds midden vorig jaar in het NGB-bestuur. Hij stond aan de wieg van het initiatief Jurist Doet WAT en is voorzitter van de Klimaattafel Gebouwde Omgeving.
‘Een bank vind ik een mooi bedrijf, want elke persoon, instelling of organisatie heeft ermee te maken. Alle ontwikkelingen in maatschappij en economie kom ik tegen in mijn dagelijks werk: energietransitie, gebouwen energiezuiniger maken, woningnood, terugloop van het aantal winkelpanden door online winkelen, dat heeft allemaal direct impact op onze financieringen. Het leuke van vastgoed is dat het concreet is, tastbaar. Loop ik door de stad of rijd ik ergens, dan zie ik veel gebouwen waar ik via transacties mee te maken heb.’
Promoveren
‘Na mijn afstuderen in 1996 werd ik docent Burgerlijk Recht en onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ik vind het juridische vak inhoudelijk erg interessant. Daar wilde ik mij nog een tijd in verdiepen en bovendien had ik de ambitie te promoveren. Door te doceren leer je het recht heel goed kennen, ook via vragen van je studenten. De docent leert altijd het meest, wordt wel gezegd, en die ervaring had ik ook. In 2004 rondde ik mijn proefschrift af: ‘De Trust. Beschouwingen over invoering van de trust in het Nederlandse recht’.
Praktijk
‘Na mijn promotie had ik de behoefte mijn kennis in praktijk te brengen, en zo werd ik advocaat bij Wijn & Stael in Utrecht. Een middelgroot kantoor met een brede praktijk, dat vond ik leuk na mijn onderzoek dat toch meer op de vierkante centimeter plaatsvond. Binnen de ondernemingsrechtpraktijk was insolventierecht een speerpunt. Toen in 2007 een baan als bedrijfsjurist bij ING op mijn pad kwam, specifiek voor vastgoedfinanciering, kwamen de dingen mooi samen: mijn wetenschappelijke achtergrond, mijn praktijkervaring als advocaat en mijn interessegebied: vastgoed. Vanaf de eerste dag had ik het enorm naar mijn zin. Vastgoedfinanciering doe ik nog steeds, maar het werk verandert continu door allerlei ontwikkelingen zoals digitalisering, regelgeving op het gebied van duurzaamheid, en economische veranderingen. Ook neem ik deel aan een werkgroep van de Nederlandse Vereniging van Banken, waarin we wetsvoorstellen becommentariëren.’
Politiek
‘Ik woon in Odijk, gemeente Bunnik, waar ik al een tijd politiek actief ben. Tot vorig jaar was ik zes jaar bestuurslid van de lokale afdeling van de CDA, waarvoor ik nu in de gemeenteraad zit. Ik vind het mooi om de kennis en ervaring die ik op het gebied van vastgoed heb opgebouwd ook in te zetten voor de publieke zaak. Voor volkshuisvesting en bouwen ben ik woordvoerder. Het kost veel tijd, vaak zo’n drie avonden per week, maar ik doe het met plezier.’
Duurzaamheid
‘Sinds ik bedrijfsjurist ben, ben ik lid van het NGB. Er is een keur aan bijeenkomsten waarvan ik bijvoorbeeld de zomerbijeenkomsten erg waardeer. Sinds de pandemie zijn die gestaakt, maar ik hoop dat we die weer kunnen gaan organiseren. Het interessante is dat je niet alleen collega’s spreekt en kennis opdoet, maar ook een echt een kijkje in de keuken van een ander bedrijf krijgt. Een mooie en bijzondere mogelijkheid, die het NGB biedt. Op één van de zomerbijeenkomsten, georganiseerd met FrieslandCampina op een biologische boerderij, deed NGB-lid Flore Groen een oproep: welke bedrijfsjuristen hebben interesse zich in te zetten voor duurzaamheid, op hun eigen vakgebied? Dat sprak mij aan, en zo zijn we samen met het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit in Nijmegen het initiatief Jurist Doet WAT gestart. Dat was in september 2020 en er is inmiddels veel gebeurd. Wie net als wij het belang van duurzaamheid ziet, nodig ik van harte uit contact met ons op te nemen. Elke jurist kan met zijn of haar eigen expertise bijdragen aan verduurzaming.’ (zie kader, red.)
Academische wereld
‘Sinds Jurist Doet WAT bestaat, ben ik actiever binnen het NGB geworden. Toen Arnold Brakel mij polste voor een bestuursfunctie was ik enthousiast. Het NGB heeft veel toegevoegde waarde voor de leden, zo is mijn eigen ervaring ook. We hebben goede banden met advocatenkantoren, die interessante bijeenkomsten voor ons organiseren en meewerken aan publicaties. Eind vorig jaar verscheen ‘ESG. Routekaart naar maatschappelijke winst’, in samenwerking met CMS advocaten. Mijn ambitie als NGB-bestuurslid is om ook de banden met de academische wereld weer wat meer aan te halen, en meer universitaire onderzoekers naar het NGB te trekken. Want ik denk dat de wisselwerking tussen bedrijfsleven en wetenschap waardevolle inzichten kan opleveren. Dat zagen we ook bij het congres van Jurist Doet WAT in mei vorig jaar, waar verschillende sprekers uit de universitaire wereld kwamen. Eén van de vragen die daar aan de orde kwam was, wat het doel van een bedrijf is. Moet een bedrijf alleen winst maken, of ook maatschappelijk van nut zijn?’
Interesse
‘Zelf ben ik veel met duurzaamheid bezig. Zo heb ik bijvoorbeeld met juristen van andere banken het initiatief genomen voor een modelcontract dat financiering van zonnepanelen op daken kan vergemakkelijken. Duurzaamheid is ook een belangrijk onderwerp voor ING. De bank vindt het belangrijk om verduurzaming te faciliteren en klimaatverandering helpen tegen te gaan. Ook wet- en regelgeving en toezichthouders maken dat de bank rekening moet houden met duurzaamheid. Als je dat niet doet en activiteiten blijft financieren die niet duurzaam en toekomstbestendig zijn, dan neemt het kredietrisico significant toe. Zo mag sinds 1 januari van dit jaar een kantoorgebouw niet meer worden gebruikt als het niet minimaal energielabel C heeft. Dat heeft een dramatisch effect op de waarde van kantoorgebouwen die energielabel D of lager hebben. En op de kredietrisico’s. Bij ING zijn wij hierover dan ook - al jaren geleden - in gesprek gegaan met klanten die in kantoorpanden beleggen. Op die manier proberen wij hen voor te bereiden op deze ontwikkelingen en daarin bij te staan. Uit onderzoek blijkt dat verduurzaamd vastgoed waardevaster is en hogere huurinkomsten genereert. Met de Klimaattafel Gebouwde Omgeving, waar ik voorzitter van ben, schreven we een artikel over Circulair Bouwen voor het Nederlands Juristenblad. Als je bouwt, houd je tegenwoordig altijd rekening met duurzaamheidsaspecten. Eigenlijk heeft alles wat ik doe op een of andere manier met vastgoed en duurzaamheid te maken, zowel in mijn werk als in wat ik ernaast doe. Want daar ligt mijn interesse. Dat is echt wel de rode draad.’
Rik Aertsen
Rik Aertsen (1970) is getrouwd en heeft twee dochters, van 20 en van 16. Hij woont in Odijk en zit in de gemeenteraad van de gemeente Bunnik, waar Odijk onderdeel van uitmaakt. Naast zijn werk bij ING is hij fellow bij het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit in Nijmegen, samen met het NGB initiatiefnemer van Jurist Doet WAT. Hij zit ook in de Juridische Werkgroep Corporate van de Nederlandse Vereniging van Banken. In zijn (schaarse) vrije tijd doet hij aan hardlopen en tennis, maar dat laatste niet meer in competitieverband. Sinds kort zijn Rik en zijn vrouw begonnen met golfen.
Jurist Doet WAT
In september 2020 namen het NGB en het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht (OO&R) van de Radboud Universiteit in Nijmegen samen het duurzaamheidsinitiatief ‘Jurist Doet WAT’, in navolging van de publiekscampagne uit die tijd ‘Iedereen Doet WAT’. Doel van die publiekscampagne was burgers te helpen met het verduurzamen van hun leefomgeving. Flore Groen, bedrijfsjurist en projectleider bij Bouwteam P&O en Rik Aertsen zagen hier ook voor bedrijfsjuristen een taak weggelegd, op hun eigen terrein. Juristen kunnen een bijdrage leveren door te analyseren waar wet- en regelgeving verduurzaming in de weg staan, en waar die kan worden aangepast, door modelcontracten en contractuele clausules te ontwikkelen, maar ook door best practices en kennis te delen en juridische vragen te signaleren. Zeven klimaattafels zijn gevormd om verschillende thema’s waaronder mobiliteit, industrie en energie. De tafels zijn divers samengesteld: niet alleen NGB-leden, maar ook juristen uit het notariaat, de advocatuur, de overheid en de wetenschap nemen deel. Vanuit het OO&R maar ook vanuit andere universiteiten. ‘Jurist Doet WAT’ is een pragmatisch initiatief’, zegt Rik. We willen juristen handvatten bieden waar ze in de praktijk iets mee kunnen’.
De eerste resultaten zijn gepresenteerd tijdens een online inspiratiesessie op 30 september 2021, geopend door Marjan Minnesma, directeur van de Stichting Urgenda. Op 19 mei 2022 volgde het eerste congres, waar maar liefst 239 juristen op afkwamen.
Wil je meedoen met Jurist Doet WAT? Neem contact op.